Palvâlusâi ovdedem - ekollega
Sämikielâlij já kulttuurmiäldásij palvâlusâi ovdedem
Sämikielâliih já sämmilâškulttuur miäldásiih palvâlusah láá ovdedum oovtâstpargoost Poskein, sämmilij päikkikuávlu kieldâiguin, SámiSoster rs:jn já eres tuáimeiguin eereeb iärrás táid kulen:
- sämmilij elilâmulmui palvâlusah (SaKaste-haahâ, Seniori Kaste -haahâ, Tuáimee päikkitipšo Laapin -haahâ)
- sämmiliih peerâpalvâlusah (Peerâkuávdáš toimâmalli Laapin -haahâ)
- sämmilâš palvâlemstivrim (Ennuv palvâlusâid tarbâšeijeeh -haahâ)
- sämmilâš uáiváditteepargo (PaKaste 2 -haahâ)
Tääl sämikielâlijd já kulttuurmiäldásijd palvâlusâid ovdedeh uássin Laapi ráhtusuđâsmittem -haahâ (linkki) já Puátteevuođâ soti-kuávdáš Laapin haahâ (linkki).
Ovdedemhaavâi ohtâvuođâst láá pyevtittum vyevih já materiaal sämikielâlij já kulttuurmiäldásij palvâlusâi toorjân:
Tipšo- já aitârdâspargo
Elilâmulmuuh
- Sämmilii puárásijpargo pargoniävvukassâ
- https://lapitoy.sharepoint.com/:b:/s/Virtu-tiedostomateriaali/Ebx0QHHMyRFIsp6Xn6WAPiYBcXrxufB7-OfnxxyGL4j-XQ?e=geFVdO
- Sämmilâšeromâšvuotâ Seniori-Kaste -haavâst
- Sämmilii elilâmulmuu torvolâš palvâlempäälgis (sama linkki kuin ylemmässä?)
Palvâlemstivrim
Pärniperruuh
- Sämikielâravviittâh -toimâmalli
- Sämmilii kulttuurlii máátu škovlim pärni- já peerâpalvâlusâin tuáimee áámmátulmuid káidusluvâldâhhân
Psykososiaalliih palvâlusah
- Meahcceterapiija – Mettäterapia, Sämmilii kulttuur miäldásâš, sosiaallávt vajoidittee uáiváditteepargo luándust
- Meahcceterapiija – Mettäterapia. Kulttuurist vyelgee uáiváditteepargo luándust
Arâšoddâdem
Eres tuáimei ovdedem:
- Muitogiisá –Materiaalpaŋkki sämmilij elilâmulmui já puárásij virkosmittee tooimâ várás SámiSoster ry
- Vádulâšpalvâlusâi kietâkirje
- Čoahkis – Sämikielâlâš pyereestvaijeem- já tiervâsvuođâravvim materiaalpaŋkki
Sämikielâlij palvâlusâi finnim
Sämikielâlij palvâlusâi finnim sehe sämmilij palvâlemtuđâvâšvuotâ láá selvâttum tutkâmušâi já čuávvumraportij vievâst. Maaŋgâin positiivlijn ovdánemmudoin peerusthánnáá sämikielâliih sosiaal- já tiervâsvuođâpalvâlusah láá ain liijkás uccáá finnimnáál. Sämikielâlij palvâlusâi finnim mulsâšuvá kuávlui mield já sierâ sämikielâi uásild. Eromâšávt anarâš- já nuorttâlâškielâliih palvâlusah vááiluh ennuv. Suomâ lii finnim olmoošvuoigâdvuotâsopâmušâi olášuttem koccee orgaanijn já eres olmoošvuoigâdvuotâmekanismijn avžuuttâsâid eereeb iärrás táárbust pyerediđ sämikielâlij sosiaal- já tiervâsvuođâhuolâttâspalvâlusâi finnim.
Tutkâmpuátusij mield sämikielâliih pargeeh láá sehe kieldâi já staatâ sektorijn liijkás uccáá, tulkkumpalvâlusah láá fáállun liijkás kuhes aajijn sehe palvâlusâin tieđettem lii almolávt vááijuvlâš. Onnii, ete stuorrâ vááijuvvuođah láá sämikielâlijn já kulttuurmiäldásijn elilâmulmui päikki- já tipšopalvâlusâin sehe tiervâsvuođâpalvâlusâin. Párnáid, nuoráid já perruid kyeskee sämikielâlijn palvâlusâin maaŋgâid tehálijd palvâlusâid, tego enij- já párnáiravviittâh- sehe sierâlágán peerâ- já terapiapalvâlusah láá fálusist tuš suomâkielân. Siämmáánáál sämikielâlijn já kulttuurist vyelgee psykososiaallijn palvâlusâin lii stuorrâ vááijuvvuotâ.
Huolâstuttee lii tot, ete säämi kielâlaavâ tubdâm lii vááijuvlâš sehe sämmilij já virgeomâhái kooskâst, já ete virgeomâhái jurdâččemvyevih sämikielâ kevttim kuáttá láá uásild ain negatiivliih. Veikâ säämi kielâlaahâ váátá jiešráđálâšvuođâ meid virgeomâháin, sämikielâlij palvâlusâi finnim páácá maŋgii äššigâs jieijâs ovdâsvástádâssân.
Liiŋkah:
- Haldâttâs muštâlus kielâlij vuoigâdvuođâi heiviitmist viermiškovliittâssáid 2017
- Sämmilij palvâlusâi tááláá tile karttim 2017
- Sämikielâ baromeetter 2016
- Heikkilä, Laiti-Hedemäki, Pohjola 2013. Sämmilij šiev eellim já pyereestvaijeempalvâlusah
- Heikkilä, Laiti-Hedemäki, Miettunen 2019: Sämmilij šiev eellim já pyereestvaijeempalvâlusah kaavpugist